Lipidogram to jedno z najważniejszych badań dla kontroli ogólnego stanu serca. Warto je wykonywać regularnie, aby mieć pewność, że poziom cholesterolu jest w normie. Masz skierowanie i chcesz się dobrze przygotować do lipidogramu? Sprawdź wskazówki!
Co to jest lipidogram?
Lipidogram (profil lipidowy lub panel lipidowy) to badanie, które pozwala ocenić gospodarkę lipidową organizmu, czyli poziomy poszczególnych frakcji cholesterolu[1].
W praktyce polega ono na pobraniu niewielkiej ilości krwi, najczęściej z żyły łokciowej, a następnie poddaniu jej badaniom laboratoryjnym w celu oznaczenia stężenia określonych substancji.
W standardowym lipidogramie oznacza się:
- cholesterol całkowity (TC) – to suma wszystkich frakcji cholesterolu w organizmie;
- LDL – tzw. zły cholesterol, który może odkładać się w ścianach naczyń krwionośnych i zwiększać ryzyko rozwoju miażdżycy;
- HDL – tzw. dobry cholesterol, który pomaga usuwać nadmiar cholesterolu z organizmu;
- trójglicerydy – rodzaj tłuszczów, które są źródłem energii dla organizmu[2].
Niekiedy lipidogram może być rozszerzony o dodatkowe parametry, takie jak cholesterol VLDL czy wskaźnik Castellego.
Jakie są normy wyników lipidogramu?
Oto ogólnie przyjęte normy dla poszczególnych parametrów lipidogramu:
- cholesterol całkowity: 114-190 mg/dl,
- LDL: <115 mg/dl (dla osób o małym ryzyku chorób sercowo-naczyniowych),
- HDL: >50 mg/dl dla kobiet, >40 mg/dl dla mężczyzn,
- trójglicerydy: <150 mg/dl na czczo lub 175 mg/dl nie na czczo[3].
Pamiętaj, że interpretacją wyników powinien zająć się lekarz. Oceni on profil lipidowy całościowo, biorąc pod uwagę również inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego oraz parametry zdrowia pacjenta. Jeżeli więc rezultaty budzą Twój niepokój, zgłoś się na wizytę i wspólnie ze specjalistą poszukaj przyczyny oraz rozwiązania.
Jak się przygotować do lipidogramu?
Aby wyniki lipidogramu były jak najbardziej miarodajne, warto odpowiednio się do niego przygotować[4].
Idź na badanie na czczo
Tradycyjnie zaleca się, aby ostatni posiłek spożyć 12-14 godzin przed badaniem. Dlaczego? Ponieważ spożycie pokarmu może wpłynąć na poziom lipidów we krwi, szczególnie trójglicerydów. Warto jednak wiedzieć, że obecnie nie jest to bezwzględny wymóg, zwłaszcza jeśli badanie wykonujesz w celach przesiewowych.
Nawodnij się przed pobraniem krwi
Przed wizytą w punkcie pobrań wypij szklankę wody – to pomoże uniknąć zagęszczenia krwi i ułatwi jej pobranie.
Wyśpij się przed badaniem
Dobry sen pomoże ustabilizować poziom hormonów w organizmie, co może mieć wpływ na wyniki.
Unikaj intensywnego wysiłku fizycznego na 24 godziny przed lipidogramem oraz tuż przed pobraniem krwi
Nadmierny wysiłek może tymczasowo wpłynąć na poziom lipidów we krwi, więc warto udać się do punktu spokojnym krokiem, a trening odłożyć na później.
Pobranie krwi zajmie co najwyżej kilka minut. Nie jest też bardzo bolesne. Dlatego nie musisz się go bać. To chwila dyskomfortu, która może Ci znacząco pomóc zadbać o zdrowie!
Co zrobić, żeby mieć dobre wyniki lipidogramu?
Zależy Ci na dobrym wyniku lipidogramu? Warto zadbać o zdrowy styl życia – zarówno prewencyjnie, jak i gdy już masz zbyt wysoki cholesterol. Jak?
- Wprowadź do diety fitosterole roślinne
Te naturalne substancje mogą pomóc obniżyć poziom cholesterolu LDL o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-3 g oraz prowadzeniu zdrowego stylu życia [5]. Znajdziesz je np. w margarynie kubkowej Optima Cardio.
- Stosuj zbilansowaną dietę
Ogranicz spożycie tłuszczów nasyconych i trans, a zwiększ ilość tłuszczów nienasyconych (np. z olejów roślinnych i tłustych ryb morskich), a także warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych.
- Zadbaj o ruch
Regularna aktywność fizyczna pomaga podnieść poziom „dobrego” cholesterolu HDL [6]. WHO zaleca ruch o umiarkowanej intensywności przez minimum 150 minut tygodniowo [7].
- Utrzymuj prawidłową masę ciała
Nadwaga i otyłość mogą negatywnie wpływać na profil lipidowy – to czynniki zwiększające ryzyko rozwoju dyslipidemii aterogennej, w tym zmniejszenia stężenia HDL i wzrostu poziomu trójglicerydów [8] [9].
- Rzuć palenie
Palenie tytoniu jest uznawane za jeden z kluczowych czynników ryzyka rozwoju problemów lipidowych, a osobom, które mają problemy z cholesterolem, zaleca się zrezygnowanie z tego nałogu [10].
Lipidogram to badanie, którego nie należy się obawiać. To prosty i skuteczny sposób na kontrolę stanu zdrowia Twojego serca i naczyń krwionośnych. Warto wykonywać je regularnie – osobom zdrowym zaleca się badanie co 1-2 lata [11]. Jeśli masz czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych lub lekarz zaleci inaczej, badanie może być wykonywane częściej. Pamiętaj, że profilaktyka jest kluczem do długiego i zdrowego życia!
[1] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[2] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[3] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[4] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram
[5] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[6] https://diabetologia.mp.pl/dieta/280370,wplyw-wysilku-fizycznego-na-lipoproteiny
[7] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity
[8] https://www.mp.pl/nadwaga-i-otylosc/aktualnosci/320911,przyczyna-otylosci-a-ryzyko-chorob-serca
[9] https://www.mp.pl/nadwaga-i-otylosc/wytyczne/246952,-nadwaga-i-otylosc-u-doroslych
[10] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia
[11] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia