Świadectwa charakterystyki energetycznej stanowią ważny element oceny efektywności energetycznej budynków. Określają one zapotrzebowanie domu na energię oraz wpływ budynku na środowisko.
W dobie rosnącego znaczenia zrównoważonego rozwoju coraz większą rolę odgrywają odnawialne źródła energii – to dzięki nim budynki mogą zużywać mniej energii z paliw kopalnych i emitować mniej dwutlenku węgla. Jak zatem wykorzystanie energii ze słońca, wiatru czy ziemi przekłada się na treść i wynik świadectwa energetycznego domu? Poniżej omawiamy zależności między OZE a certyfikatem energetycznym.
Znaczenie świadectw energetycznych
Świadectwo energetyczne dostarcza szczegółowych informacji o zużyciu energii przez budynek oraz jego charakterystyce cieplnej. Dokument ten jest wymagany przy sprzedaży lub wynajmie domu, a także bywa potrzebny po zakończeniu budowy nowego obiektu – ma na celu poinformowanie właścicieli i użytkowników o przewidywanych kosztach energii oraz efektywności energetycznej budynku.
Standardowo w świadectwie znaleźć można m.in. roczne zapotrzebowanie na energię użytkową i pierwotną przeliczone na metr kwadratowy, szacunkowy poziom emisji CO₂ związanej z użytkowaniem domu, a także – w niektórych systemach – klasę energetyczną budynku na skali literowej.
Głównym celem wprowadzenia obowiązkowych certyfikatów było promowanie energooszczędnych rozwiązań w budownictwie oraz zwiększanie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Dzięki świadectwu właściciel domu może łatwo zidentyfikować obszary wymagające ulepszeń (np. słabą izolację czy nieefektywne ogrzewanie) i podjąć działania zmniejszające zużycie energii oraz emisję zanieczyszczeń.
Odnawialne źródła energii w budynkach
Odnawialne źródła energii (OZE) to technologie pozyskiwania energii z naturalnych, cyklicznie odnawialnych zasobów, takich jak promieniowanie słoneczne, wiatr, woda czy ciepło geotermalne. Włączenie OZE do systemu energetycznego domu potrafi znacząco poprawić jego efektywność energetyczną.
Coraz częściej nowe budynki są projektowane z myślą o wykorzystaniu własnych źródeł czystej energii, co nie tylko obniża rachunki, ale również uniezależnia częściowo dom od zewnętrznych dostawców. Do najpopularniejszych technologii OZE stosowanych w budownictwie jednorodzinnym należą obecnie:
Przykłady odnawialnych źródeł energii
Pierwszym przykładem są panele fotowoltaiczne, które przekształcają energię promieniowania słonecznego w energię elektryczną. Instalacja paneli na dachu budynku pozwala w słoneczne dni produkować prąd na własne potrzeby, zmniejszając pobór energii z sieci i obniżając koszty eksploatacyjne domu.
Nadwyżki wyprodukowanej energii mogą być magazynowane lub sprzedawane do sieci, co dodatkowo poprawia bilans energetyczny budynku. Innym rozwiązaniem wykorzystującym słońce są kolektory słoneczne do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Dzięki nim znaczna część energii potrzebnej do ogrzania wody może pochodzić ze słońca, a kocioł lub grzałka elektryczna włącza się rzadziej.
Energia słoneczna jest darmowa i ekologiczna, więc każde jej wykorzystanie w domu pozytywnie wpływa na wynik świadectwa energetycznego.
Drugim istotnym rodzajem technologii OZE są pompy ciepła, które pobierają energię cieplną z otoczenia budynku – z gruntu, wody lub powietrza – i wykorzystują ją do ogrzewania wnętrz oraz wody użytkowej. Nowoczesne pompy ciepła potrafią generować kilka razy więcej energii cieplnej, niż wynosi energia elektryczna potrzebna do ich napędu. Dzięki temu są one uznawane za bardzo efektywne źródło ogrzewania, znacząco obniżające zużycie energii w domu.
W połączeniu z fotowoltaiką mogą nawet umożliwić ogrzewanie budynku praktycznie bez korzystania z paliw kopalnych. Rzadziej spotykanym, ale również odnawialnym źródłem energii są przydomowe turbiny wiatrowe. Na otwartych terenach o sprzyjających warunkach wietrznych mała turbina może wytwarzać energię elektryczną z wiatru, stanowiąc uzupełnienie dla paneli słonecznych.
Choć domowe elektrownie wiatrowe nie są w Polsce powszechne z uwagi na uwarunkowania prawne i środowiskowe, to w niektórych przypadkach także one przyczyniają się do zmniejszenia zapotrzebowania budynku na prąd z sieci.
Integracja OZE a świadectwo energetyczne
Włączenie odnawialnych źródeł energii do systemu zasilania budynku ma bezpośredni wpływ na treść świadectwa energetycznego i jego wynikowe wskaźniki. Przede wszystkim zastosowanie własnych źródeł czystej energii pozwala obniżyć zapotrzebowanie na energię ze źródeł konwencjonalnych. Przekłada się to na niższy wskaźnik EP (energii pierwotnej), który jest kluczowym parametrem w świadectwie – im mniejsza wartość EP, tym lepsza efektywność energetyczna obiektu. W praktyce dom wyposażony np. w pompę ciepła zasilaną energią z paneli PV uzyska dużo korzystniejszy wynik niż identyczny budynek ogrzewany kotłem węglowym. Integracja OZE zazwyczaj skutkuje przypisaniem budynkowi wyższej klasy energetycznej na skali (np. z B do A), co oznacza niższe roczne zużycie energii i niższe koszty utrzymania.
Inną ważną korzyścią jest redukcja emisji CO₂ – świadectwo uwzględnia szacunkową emisję gazów cieplarnianych z eksploatacji budynku, a ta w przypadku energii odnawialnej jest znikoma w porównaniu z paliwami kopalnymi.
Dzięki temu dom korzystający z OZE cechuje się mniejszym negatywnym wpływem na środowisko, co jest odnotowane w certyfikacie.
Co istotne, efekt wykorzystania OZE jest bezpośrednio widoczny w świadectwie energetycznym. W dokumencie tym znajdziemy zwykle osobne pozycje wskazujące udział procentowy OZE w pokryciu zapotrzebowania budynku na energię. Im większy ten udział, tym niższy wynikowy wskaźnik EP i wyższa efektywność energetyczna budynku. Można więc powiedzieć, że świadectwo energetyczne i odnawialne źródła energii “współpracują” ze sobą – certyfikat odzwierciedla korzyści płynące z zastosowania ekologicznych technologii, a jednocześnie motywuje do ich wdrażania, gdyż właściciel widzi konkretną poprawę klasy energetycznej domu.
Wpływ OZE na wartość i korzyści dla właściciela
Wyższa wartość nieruchomości
Inwestycja w odnawialne źródła energii może zwiększyć atrakcyjność domu na rynku nieruchomości. Kupujący coraz częściej zwracają uwagę na wyposażenie budynku w fotowoltaikę, pompę ciepła czy inne eko-rozwiązania, wiedząc że przełoży się to na niższe rachunki w przyszłości. Dom z własnymi źródłami energii bywa postrzegany jako nowoczesny i tańszy w utrzymaniu, co pozwala właścicielowi żądać wyższej ceny sprzedaży lub czynszu najmu.
Świadectwo energetyczne domu uwzględniające niskie zużycie energii i wysoką klasę efektywności jest tego formalnym potwierdzeniem – staje się dokumentem marketingowym, który można pokazać potencjalnym nabywcom. Warto też pamiętać, że rosnące ceny energii sprawiają, iż przewaga rynkowa domów z OZE będzie z czasem jeszcze bardziej widoczna.
Niższe koszty i większy komfort użytkowania
Wykorzystanie własnych źródeł energii przekłada się bezpośrednio na wymierne oszczędności finansowe dla właściciela. Produkcja prądu z paneli fotowoltaicznych czy ciepła z otoczenia poprzez pompę ciepła pozwala znacząco obniżyć rachunki za energię elektryczną i ogrzewanie.
Długofalowo oszczędności te mogą pokryć koszty instalacji OZE, a następnie generować realny zysk w postaci darmowej energii. Ponadto nowoczesne systemy, takie jak automatyka zarządzająca ogrzewaniem czy inteligentne sterowanie urządzeniami, które często towarzyszą instalacjom OZE, podnoszą komfort życia mieszkańców. Stabilne, ekologiczne źródła energii (np. pompa ciepła zapewniająca stałą temperaturę) przekładają się na większy komfort cieplny w domu.
Użytkownicy mogą cieszyć się ciepłem zimą i chłodem latem przy minimalnym wysiłku i bez obaw o wysokie opłaty.
Dbałość o środowisko naturalne
Stosowanie odnawialnych źródeł energii w domu to także korzyść niematerialna, ale o ogromnym znaczeniu – ochrona klimatu. Każda kilowatogodzina energii pochodząca ze słońca czy wiatru to kilowatogodzina, której nie trzeba wyprodukować z węgla czy gazu. Tym samym emisja CO₂ do atmosfery jest dużo mniejsza. W skali pojedynczego domu różnica emisji może wydawać się niewielka, ale sumując efekty tysięcy gospodarstw domowych korzystających z OZE, wpływ na redukcję gazów cieplarnianych jest już bardzo znaczący.
Posiadając dom z instalacjami OZE, właściciel może mieć satysfakcję, że przyczynia się do walki ze zmianami klimatu oraz do poprawy jakości powietrza (zmniejszenie lokalnej emisji spalin i pyłów). Świadectwo energetyczne odzwierciedla ten wkład poprzez niższe wskaźniki emisji – to swoiste potwierdzenie, że nasz dom jest przyjazny środowisku. Dla wielu osób aspekt ekologiczny jest równie ważny jak oszczędności finansowe, a posiadanie “zielonego” domu daje poczucie realizacji idei zrównoważonego rozwoju.
Podsumowanie
Świadectwa energetyczne i odnawialne źródła energii są ze sobą ściśle powiązane – zastosowanie OZE znacząco poprawia wyniki certyfikatu, a sam certyfikat uwidacznia te korzyści w przejrzysty sposób. Dom wyposażony w fotowoltaikę, pompę ciepła, kolektory słoneczne czy inne zielone technologie osiągnie niższe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną, co oznacza wyższą klasę energetyczną i mniejszy wpływ na klimat.
Inwestycje w OZE przynoszą właścicielom szereg korzyści: finansowych (oszczędności na rachunkach), użytkowych (wyższy komfort dzięki nowoczesnym systemom) oraz wizerunkowych i ekologicznych (większa wartość domu oraz ograniczenie emisji CO₂).
Rosnące ceny energii i zaostrzające się standardy energetyczne sprawiają, że posiadanie własnych źródeł energii będzie w przyszłości jeszcze cenniejsze. Już dziś warto więc integrować odnawialne źródła energii w naszych domach – skorzysta na tym zarówno nasz portfel, jak i środowisko naturalne, a świadectwo charakterystyki energetycznej domu jasno to pokaże.